Nauka krytycznego myślenia – czy to dobrze wpływa na rozwój dziecka?
W erze cyfrowej z każdej strony jesteśmy narażeni na zetknięcie się z fałszywymi informacjami lub próbami manipulacji. Wyrobienie umiejętności krytycznego myślenia, rozpoznawania wiarygodnych źródeł i podważania tych, którym nie do końca można ufać, jest dzisiaj kluczowa. Osoba krytycznie myśląca nie daje się czyimś wpływom, tylko dlatego, że jest to osoba znana czy rozpoznawalna; potrafi samodzielnie uznać, czy dana informacja pochodzi ze źródła wartego zaufania. Czy zdobycie tej kompetencji powinno być priorytetem już od najmłodszych lat, czy lepiej nieco poczekać?
Dlaczego umiejętność krytycznego myślenia jest dziś tak ważna?
Technologia XXI wieku rozwija się w niesamowicie szybkim tempie. Powszechny dostęp do Internetu i telefonów komórkowych, który procesor wylicza informacje szybciej, niż komputer stacjonarny sprzed dwóch dekad pozwala każdemu człowiekowi być mieszkańcem wielkiej, międzynarodowej medialnej wioski. Chociaż ten powszechny dostęp nie tylko do odbierania, ale również tworzenia treści niesie ze sobą wiele niesamowitych możliwości, to otwiera też drogę do łatwego i szybkiego rozprzestrzeniania fałszywych treści. Gwałtowny rozwój A.I., czyli sztucznej inteligencji, a właściwie to uczenia maszynowego, sprawia, że fabrykowanie nie tylko treści pisanych, ale również obrazów, nagrań głosowych czy nawet nagrań wideo jest jeszcze bardziej powszechne. Właśnie dlatego dzisiaj tak ważną rolę odgrywa myślenie krytyczne. Co to jest?
Myślenie krytyczne zawsze było przydatną kompetencją, dzisiaj jednak odgrywa kluczową rolę w nawigowaniu po pełnym ślepych zaułków świecie wirtualnym. Myślenie krytyczne to zdolność kwestionowania informacji, podważania argumentów drugiej strony i samodzielnego wyciągania wniosków z dostępnych nam dowodów. Osoba myśląca krytycznie nawet, gdy bombarduje się ją szeregiem różnorodnych informacji, potrafi wyłonić z nich te wartościowe i na ich podstawie sformułować swoją własną opinię. To niezwykle ważna umiejętność w świecie, ponieważ rozwija myślenie analityczne i zmusza do dokonywania samodzielnego researchu i weryfikacji. Kiedy warto wykształcić w sobie tę zdolność?
Czy warto uczyć dzieci krytycznego myślenia?
Zdecydowanie tak! Nauka krytycznego myślenia od najmłodszych lat przynosi wiele korzyści. Przede wszystkim rozwija umiejętność samodzielnego myślenia, co jest podstawą do rozwoju kreatywności i innowacyjności. Dzieci, które potrafią myśleć krytycznie, są bardziej odporne na manipulacje i presje społeczne. Potrafią lepiej radzić sobie w sytuacjach konfliktowych i są bardziej empatyczne, ponieważ umiejętność krytycznego myślenia wiąże się z umiejętnością rozumienia różnych punktów widzenia. Presja rówieśników, nierzadko wszechobecna na każdym etapie nauczania, nie będzie im straszna. Myślenie krytyczne w edukacji wspiera rozwój umiejętności analitycznych i logicznego myślenia, co przydaje się zarówno w życiu codziennym, jak i daje perspektywy w przyszłej karierze zawodowej.
Jak możemy uczyć dzieci krytycznego myślenia?
Istnieje wiele metod, które mogą pomóc w rozwijaniu myślenia krytycznego u dzieci. Jednym z podstawowych narzędzi jest zadawanie pytań otwartych, które skłaniają do refleksji i samodzielnego wysnuwania wniosków. Kiedy chcemy rzeczywiście skłonić dziecko do myślenia krytycznego, warto naprowadzać je pytaniami takimi jak: “dlaczego uważasz, że…”?, “jak myślisz, czemu…?”, “według ciebie, co oznacza..?”. Dając dziecku przestrzeń do przemyślenia i wyrażenia swojej opinii na dany temat, pokazujemy mu, że w nauce nie chodzi jedynie o powtarzanie tego, co mówią dorośli, ale również o samodzielne analizowanie informacji i wyrabianie swoich opinii na ich podstawie. Kolejną skuteczną metodą jest zachęcanie do debat i dyskusji na różne tematy. W trakcie takich zajęć dzieci uczą się argumentować swoje stanowisko, słuchać innych oraz krytycznie oceniać różne poglądy. Warto również wprowadzać ćwiczenia rozwijające umiejętność rozwiązywania problemów, takie jak gry logiczne, zadania wymagające analizy kilku różnych informacji oraz projekty grupowe. Nauczyciele i rodzice mogą także korzystać z różnorodnych materiałów edukacyjnych, takich jak książki, filmy i artykuły blogowe, które wspierają rozwój krytycznego myślenia.
